الماس_یگانه شاهمیرزایی/ صنایع دستی جریان زندگی در رگ های هنر یک ملت و همچنین دمیدن روح، زیبایی و طراوت به تن بی روح فلز، چوب، پارچه ها و غیره است.
در شهری زندگی می کنم که بواسطه گنبدهای فیروزه ای، زاینده رود، صنایع دستی، آثار باستانی برجسته، صنایع فولاد، ذوب‌آهن، پتروشیمی و غیره بر سر زبان‌ها افتاده بود و حالا از آن عظمت تنها یک شهر با هوای آلوده، رودخانه ای خشک و تمام نشدنی در وسط شهر، بازار ارواح صنایع دستی و سانت ها فرونشست باقی مانده است.
از میدان نقش جهانی می گویم که گنبدها و مسجدهایش تجلی معماری صفوی است، زیربازارچه هایی که پارچه های قلمکار، لباس های سنتی و رومیزی های ترمه از سر مغازه های نُقلی اش آویزانند و بواسطه وزش باد شروع به رقصیدن می کردند، در جمعیتی که در زیر این بازارچه ها بودند و جای سوزن انداختن بینشان نبود اما حالا آن پارچه ها فقط خاک می خورند.
از صنایع دستی می گویم که روزی شهرمان را از خاک بلند خواهد کرد و در دنیا سرآمد خواهد گشت، از بازار داغ صنایع دستی که از اقصی نقاط جهان برای تماشایش می آمدند و با ذوق و شوق آن را به سوغات برده و ساعت ها می نشستند از فرهنگ صحبت کردن و لهجه شیرین اصفهانی با پوشش مردممان و زیبایی های شهرمان برای نزدیکانشان سخن می گفتند.
دیگر شعله های آتش آن بازار صنایع‌دستی پایین کشیده شده و تنها در زیر خاکستر حرارتش حس می شود، هنرمندان باحیایی که برای زنده نگاه داشتن هنر، شغل و سرمایه شهرشان سالها بی صدا جنگیدند اما نه دیده و نه شنیده شدند و زمانی صدایشان را بلند کردند که دیگر گوشی نبود که بخواهد بشنود.
صنایع دستی، صنایع ملی و صنعت یک کشور و استان سازنده اش است، ارزان‌ترین راه اشتغال از طریق صنایع دستی صورت می گیرد، برای انجام آن نیاز به مدارک دانشگاهی معتبر ندارید بلکه تنها عشق و علاقه است که از جسم، اساتید برجسته بیرون می کشد علاوه بر اینکه نیازی نیست چند صد میلیون سرمایه برای کار داشته باشید.
اولین گام در جهت رفع مشکل صنایع دستی، شناختن مشکلات آن است که می توان علل زیادی را از جمله عدم مشارکت بین بخش‌ها در راستای توسعه و صنایع دستی، عدم نظارت بر تولید صنایع دستی و در نتیجه روانه شدن محصولات تقلبی در بازار، قیمت سر به فلک کشیده مواد اولیه، نا آشنا بودن مردم با سبک و سیاق هنرهای دستی، نداشتن اطلاعات در زمینه تولید صنایع دستی و عدم شناسایی بازارهای هدف نام برد.
همچنین نبود استانداردهای لازم برای تولید، عدم تاثیرگذاری گردشگری، مشکلات صادرات صنایع دستی، وجود مسئولان بی توجه در صنایع دستی، عدم برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، کمرنگ بودن نقش آموزش و پرورش در این هنر، کمرنگ بودن نقش صدا و سیما برای معرفی، از بین رفتن برخی از هنرهای صنایع دستی را نیز باید به موارد قبلی اضافه کرد.
هنرور یا هنرمند شخصیتی است که باید جامعه شناس و روانشناس باشد و از دل جامعه بیرون آمده باشد، وی باید از عمق قلب مردم و قلب شهرش خبر داشته و بر اساس آن هنروری کند، باید بتواند نقش سنتی را در کنار طرح های مدرن بیاورد بدون اینکه طرح اصلی کار که شناسنامه آن هنر است را تغییر دهد.
ولی امروزه می بینیم که هنرمندان ما اکثراً شخصیت هایی منزوی و کناره گرفته دارند و درگیر مشکلات خود که اغلب این مشکلات نیز از اقتصادشان نشأت می گیرد، هستند، هنرمند تنها شخصی است که می‌تواند در کوچک‌ترین فضا قرار بگیرد و بزرگترین کارها را بسازد.
باید برای برون رفت از مشکلات صنایع دستی چندین راه را امتحان کرد تا نهایتا به یک راه اساسی رسید، لازم نیست تمام راه ها به سبب ایده های جدید باشد بلکه می توان از راه های تجربه شده و موفق گذشته بهره برد و اینگونه در زمان نیز صرفه جویی کرد چرا که این اتلاف زمان ضربه سختی به هنرمندان زده و هنرمندان برجسته و زبردست زیادی را از مسیر خود کنار زده است.
طبیعتا هنگامی که هنرمند نتواند اقتصاد خانه و معیشت خانواده اش را به واسطه هنرش تأمین کند، از این مسیر خارج شده و به شغل های دیگر یا کاذب روی می آورد اگر بخواهیم چنین نباشد باید هنرمند را از یک پشتوانه مالی برخوردار ساختیم تا بدون هیچ گونه دغدغه ای به ایده پردازی و هنروری بپردازد.
توجه نکردن به صنایع دستی به عنوان یک صنعت ارزآور صدمات جبران ناپذیری را به دنبال خود می کشد و ما به عینه شاهد این موضوع هستیم، کلانشهر اصفهان تنها بواسطه صنایع دستی که دارد می تواند اقتصاد شهرش را به بالاترین نقطه از موفقیت و شهرت برساند اما زیر انبوهی از خاکستر جا خوش کرده و کسی به آن توجه نمی کند.
ارائه تسهیلات بانکی مناسب برای افزایش نقدینگی و سرمایه در گردش کارگاه‌های صنایع دستی باید در دستور کار قرار بگیرد تا کارگاه ها دوباره شکل گرفته و رونق جدیدی به این صنعت دهند، تجهیزات نامناسب با سطح تکنولوژی پایین باید کنار رفته و دستگاه های جدید جای آن را بگیرد تا کیفیت‌ها نیز بالاتر رود و به این واسطه بیشتر مورد پسند واقع شود.
بازاریابی و برند سازی اصلی ترین موضوع در زمینه رفع مشکلات صنایع دستی به حساب می آید و برای این موضوع باید از بهترین ها بهره گرفت، عدم توسعه گردشگری و تاثیر آن بر بازار صنایع دستی باید به صورت جدی مورد بررسی قرار بگیرد، عیب های آن رفع شود و هر روز بر کیفیت آن افزوده شود تا بتوان از آن نتیجه گرفت چرا که این مورد، یکی از محورهای مهم فروش صنایع دستی است.
مشکلات مربوط به توزیع و فروش، تنها بواسطه حذف واسطه های سودجو میسر است این امر عزم جدی مسئولان را می طلبد، همچنین هنرمند نیز نباید تنها به واسطه فروش محصولش به کار کردن با این افراد روی آورد تا رفته رفته حضورشان کمرنگ شوند، همچنین عدم تناسب آموزش های صنایع دستی با نیازهای بازار مهم است چرا که نباید صنایع‌دستی تبدیل به محصولات از مد رفته شود.
همکاری نکردن سفارت خانه ها برای برگزاری نمایشگاه های مرتبط با صنایع دستی نیز از آن دسته از مشکلاتی است که کمر هنرمندان را خم کرده و دست آنها را در گل فرو برده است، این مورد نیز از محورهای اساسی صنایع دستی است که باید هرچه زودتر تکلیفش روشن شود و اینها تنها بخشی از مشکلاتی است که تولید صنایع دستی در ایران را با مشکل مواجه کرده است.
بالا بودن قیمت محصولات صنایع دستی و در مقابلش تولیدات خارجی ارزان قیمت و کپی، زمینه فروش صنایع‌دستی دستی را با مشکل مواجه کرده و همچنین نبود رقابت پذیری محصولات صنایع دستی موجبات استقبال کم گردشگران از محصولات صنایع دستی را به همراه داشته است.
پیشنهاد می شود تولید محصولات صنایع‌دستی بر اساس نیاز های جامعه صورت گیرد و به سمت کاربردی شدن پیش رود تا زمینه مورد پسند واقع شدنش بیشتر شود، دولت باید برای هنرمندان یارانه مواد اولیه درنظر بگیرد تا قیمت ها برای هنرمند مقرون به صرفه باشد.
آموزش و تربیت تولیدکنندگان ماهر از جمله مهمترین اقداماتی است که باید به صورت میدانی به آن پرداخت چرا که افراد متقلب و سودجو صدمات جبران ناپذیری به صنایع دستی خواهند زد، بعلاوه نیاز است فرآیند تولید تقویت شود تا پتانسیل آماده کردن حجم بالایی از سفارشات میسر شود.
برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی برای معرفی محصولات صنایع دستی ایران اصلی ترین فرآیند در زمینه رفع مشکلات صنایع‌دستی است که تبلیغات وسیع و همکاری دستگاه های مختلفی را می طلبد همچنین در جهت ترویج فرهنگ مصرف کنندگان داخلی و خارجی برای خرید محصولات دست ساز ایرنی نیز باید کوشید.
در پایان پیشنهاد می شود تعاونی های صادر کنندگان صنایع دستی در کشور و استان ها ایجاد و تقویت شوند، سایت های اینترنتی در زمینه گسترش و ترویج صنایع دستی نقش بسزایی دارند و به راحتی و با کمترین هزینه می توان از این راه سعی در معرفی محصولات صنایع دستی داشت، راه اندازی بازارچه های صنایع دستی در سراسر کشور نیز رشد شایانی برای فروش صنایع دستی خواهد داشت.
انتهای پیام/ج
- نویسنده : یگانه شاهمیرزایی
