به گزارش الماس؛ یکی از صنایع دستی اصفهان منبت کاری است که علاقه مندان به خاص خود را دارد؛ به کنده کاری روی چوب، منبت گفته می شود، این هنر سابقه ای دیرینه دارد و در حال حاضر همچنان رواج دارد در اصفهان و گلپایگان بیشتر از سایر شهرستان ها از این هنر استقبال می شود.
زمینه منبت کاری بیشتر از چوب هایی که دارای نقش و نگار زیبایی هستند مانند گردو و یا ریشه درختان جنگلی است تا جلوه زیباتری به اثر هنری بدهد چوبی که هنرمند می خواهد روی آن منبت کاری انجام دهد باید محکم و بدون گره باشد.
برای این منظور از چوبهای عناب، گردو، شمشاد، آبنوس، فوفل و بقم استفاده می کنند آبنوس و بقم محکمتر و چرب تر از سایر چوب ها هستند و دوام بیشتری دارند اما فراوانی چوب گردو باعث شده است اکثراً از این چوب استفاده شود.
*چگونه منبت کاری می شود؟
محسن رفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار الماس در مورد مراحل انجام منبت کاری اظهار کرد: برای ایجاد یک اثر خوب در منبت کاری باید از چوب بدون عیب استفاده کرد همچنین یک اثر منبت کاری شده خوب باید دارای زمینه ای صاف و یکدست باشد و طرح ها به صورت قرینه باشند.
سرپرست کارگاه منبت کاری عنوان کرد: شخص منبت کار در مرحله اول کارش باید طرح منبت مورد نظرش را انتخاب کند و سپس طرح را روی چوب منتقل کند که برای این کار باید از کاغذ الگو استفاده کرد.
این هنرمند خاطرنشان کرد: همچنین اگر هنر نقاشی و طراحی منبت کار خوب باشد می‌تواند با مشاهده طرح انتخابی و تصاویر مشتریان، طرح مورد نظر را بر روی چوب یا کاغذ الگو پیاده کند.
*طرح های منبت در دسترس است
رفیعی بیان کرد: طرح هایی که برای منبت کاری استفاده می شود را می توان از اینترنت دانلود کرد همچنین طرح های زیادی در کتاب ها، مجلات و نوشت افزار فروشی ها وجود دارد.
وی افزود: در مرحله بعد باید قطعه کار را به گیره بست و سطح چوب را در صورت نیاز نفت زد تا چوب نرم شود و مغار زنی روی چوب را شروع کرد تا طرح از زمینه جدا شود و بین زمینه چوب و طرح فاصله ایجاد شود و برجسته شود.
محسن رفیعی اذعان کرد: بعد از آن باید زمینه را با مغار تخت صاف و یکنواخت کرد این کار را با دستگاه فرزدستی نیز انجام می دهند و بعد از خشک شدن، پلی استر رویه را می ریزند عمل پلی استر ریزی باید در چند مرحله انجام شود.
هنرمند منبت کار در رابطه با ابزار مورد نیاز این هنر تاکید کرد: مغارهای تخت، نیم باز، گلویی و شفره و همچنین چکش، گیره یا پیچ دستی، میز کار منبت کاری، تجهیزات تیز کردن مغار، طرح‌های منبت کاری، کاغذ الگو و چوب مناسب منبت کاری از وسایل مورد نیاز برای انجام این هنر است.
رفیعی اذعان کرد: وسایل مورد نیاز منبت کاری گران نیستند و با همین ابزار ابتدایی می توان آثار منبت کاری شده بی نظیری ساخت همچنین این هنر را حتی افرادی که استعداد نداشته باشند نیز با تکرار و تمرین می توانند بیاموزند.
وی ابراز کرد: اصلی ترین ابزار ما در این کار مغار است و با مغار می توان چوب را به شکل‌های مختلف تراشید ولی توصیه می کنم برای یادگیری منبت کاری از چوب آزاد استفاده نشود چرا که بافت آن خیلی محکم است.
سرپرست کارگاه منبت کاری تصریح کرد: منبت روی چوب معرق را معرق منبت گویند به این صورت که چوب را که ضخامت آن ۱ سانتی متر و یا بیشتر که به نوع طرح بستگی دارد را آماده کرده و طرح معرق را روی چوب پیاده و آنها را برش می دهند.
رفیعی خاطر نشان کرد: سپس چند عدد از چوب های معرق شده را روی یک صفحه‌ی چوبی یا نئوپانی با چسب چوب چسبانده و پس از خشک شدن روی چوب‌ها عمل منبت کاری را انجام می دهند.
وی افزود: پس از آن چوب های منبت شده را از صفحه جدا کرده و روی زمینه معرق درجای خود می چسبانند و در نهایت تصویری معرق منبت شده بدست می آید.
در کنار منبت کاری قلم زنی روی پوب نیز وجود دارد؛ قلم زنی روی چوب نیز حرفه ای شبیه به منبت کاری است ولی ظرافت و دقت بسیار بیشتری نسبت به منبت کاری دارد قلمزنی روی چوب اغلب برای کارهای با سایز کوچک است؛ قلم زنی روی چوب اغلب برای وسایل و اشیاء زینتی مانند جعبه جواهرات، پیپ، عصا،و غیره انجام می شود و این قبیل قلم زنی ها روی چوبهای با ارزش و محکم مانند عناب، گردو، آبنوس انجام می شود.
در قلمزنی بیشتر مهارت و ذوق و هنر استاد قلمزن مطرح است از جمله ابزارهای قلمزنی مته مورد استفاده در سوراخکاری است که با سنگ برقی تیز می شود و حالت مغار ظریف را پیدا می کند؛ در قلم زنی روی چوب از طرح های پیکر انسان، چهره، گل و مرغ، حیوانات و پرندگان استفاده می شود قلم زنی نسبت به منبت کاری، هنری تر و ظریف تر به شمار می آید.
اصفهان در صنایع دستی همیشه زبان زد و مشهور بوده است که البته تحریم ها و کرونا شرایط را برای رشته های هنری و صنایع دستی استان اصفهان سخت کرده است؛ هنرمندان فعال در صنایع دستی اصفهان امیدوارند با فروکش کردن کرونا و حمایت های دولتی شرایط بهتری پیدا کنند.
انتهای پیام/
